Non marchei, só foi unha ausencia
Esta é unha carta informativa sobre como quero retomar a newsletter, a ver que opinas
Descoida, que non marcho. Máis ben volvo.
Setembro. Xerar sinerxias, porvires. Vai todo ben, moi ben, aínda que o meu lado supersticioso ten mágoa de non ter soprado as velas. Sempre é importante pedir o desexo. Pero polo de agora non foi mal.
O xoves pasado presentei o Traballo de Fin de Máster que levaba anos pospoñendo e foi un alivio enorme. Todo o que facía estaba atravesado por unha sensación de culpa, así que hoxe podo sentar a escribir as miñas cartiñas sen remorso. Toca pasar a dó dese traballo e do que puido ser. Non sei xa a canta xente falei deste traballo sen chegar a darlle detalles sobre o mesmo. Pesaba sobre min como unha pantasma ou unha nube de chuvia ameazante, e dalgunha maneira verbalizando o meu malestar sobre el axudábame a aturalo, mesmo sen facer nada ao respecto. Dous anos e medio despois, logrei facer algo ao respecto na última chamada, logo dun par de semanas con pesadelos que resultaron non ser premonitorios.
Cando rematei, deixei atrás para sempre o Campus Norte e sentei nunha terraza sucia xunto a uns contedores da Praza 8 de marzo. Pedín unhas patacas fritidas con ali oli porque non almorzara e me pareceu o máis razoable que podía comer nese momento, sublimando o patetismo da escena.
Rodeábanme peregrinas e unha parella que falaba el a berros por teléfono, ela non falaba. Eu si que falei cando chegou Xocas. Que contenta estaba. Sempre me río cando se queixa, aínda que ese día tiña razón: díxome “Parece que non es de Santiago” e desta vez fíxome graza por varios motivos. Sobre todo porque dentro dun par de anos, vendo o ritmo ao que avanzan as cousas, parecerá que nunca pasei sequera por alí.
(Queda esperanza, quizais. Deixo aquí este artigo que lin a pasada semana sobre a crise da vivenda, neste caso nunha cidade que serve de termómetro ou índice global da xentrificación: https://www.theguardian.com/technology/2023/sep/06/new-york-city-airbnb-short-stay-booking-rental-rules-laws-impact)
O caso é que as únicas galegas que había sentadas nunha mesa eran da Gentalha do Pichel. Unha delas fixo unha camada telefónica en castelán, que ben é certo que puido ser por moitos motivos, pero recordáronme ao vídeo do Ecce Perdomo cando fai do Xurxo e nun suposto off the record cambia ao castelán: “Apuntaos al partido, que somos pocos”. Estaba dictando unha carta dalguén que debía mudar de traballo. Dicíanlle algo así como “Marchas, pero non estás ausente”. Descoñezo se será propia da imaxinación delas, pero a frase gustoume.
Teño moita fame, como ben di o derradeiro anuncio do Ministerio de Cultura, de crítica, de lerte, de te escribir. Vin que chegastes novas amizades ao boletín nesta ausencia. Benvidas todas.
Quero introducir novidades, sen pasarse tampouco. Hai uns meses falei con Ana G. Liste, colaboradora de Vinte na Praza, quen me preguntou por que Para ler non ten redes sociais. Contestei que era moito traballo e que me parecía saír da intimidade que me xera este espazo.
Podes ler aquí a reportaxe: https://vinte.praza.gal/artigo/a-volta-das-newsletters-compartir-fora-do-ruido-das-redes
A miña entrevista forma parte dunha panorámica ampla das newsletter en galego. Ao final penso que caemos todas no uso litúrxico da lingua, opino só eu isto? Todas somos boletíns de tipo cultural. Espero que haxa quen se encargue de divulgación científica, eu non vou facelo por agora.
Quero comezar a introducir, como dicía, entrevistas, sinobses de libros como fixen no seu momento con Por que todos deberiamos ler a Sally Rooney? e, en definitiva, variar un pouco os contidos.
Comeza setembro, e malia parecer esta premisa un pouco marquetiniana, comezan moitas cousas porque si, estamos condicionados polo ritmo do curso académico e amais o verán é unha paréntese e nada máis na vida, que é traballar. Foi un verán bo, como todos os veráns, pero para min tamén foi de poñer a proba a paciencia, a ilusión e a vocación. De vivir soa por vez primeira, de deitarme cada día e erguerme co eco dos meus pasos ao baño. En parte afíxenme, en parto gozo da experiencia de saberme independente, mais por outra banda non quero afacerme a selo. Gustaríame sentar no sofá e comentar con alguén que hoxe entrevistei a un xornalista que definiu as súas propias crónicas como modélicas, e que alguén me dixese se lle cheira a rúa a gato como me acontece a min estes días. Pero hai medios para comentar todas esas cousas na distancia, por sorte.
Volvendo falar do traballo, que escribo conforme o fío de pensamento, falábao cunha compañeira o outro día.
se me les, non direi teu nome, pero gustoume a conversa sobre manter
a ilusión
Móveme sempre ela: mantela, que medre, coidar tamén a dos demais tanto como a propia. O traballo disque non dignifica, pero alcanzar a forza interior para que a ilusión bata aí dentro, iso si que é digno. Ter un emprego consistente en redactar acaba por moldear a túa maneira de facelo.
Logo está José Luis Sampedro, a quen lle lin hai unhas semanas La sonrisa etrusca, posiblemente das novelas máis sensibles que nunca lin. Economista, traballou no Banco Exterior de España como subdirector e como asesor. Cando saía de alí, confesou en máis dunha ocasión, dábase conta de que realmente desexaba escribir novelas. Reputado intelectual, humanista e dos primeiros grandes literatos españois en declararse feministas e ecoloxistas,fixo o prólogo castelán do manifesto orixinal Indignez-vous! de Stéphane Hessel, en galego traducido por Faktoría K de libros (con prólogo desta vez de Manuel Rivas).
Allí se levantaría enseguida, para su ronda matinal: pisar la tierra húmeda todavía del relente nocturno, respirar aire recién nacido, ver ensancharse la aurora por el cielo, escuchar los pájaros…
Sampedro foi un grande defensor da dignidade humana, e eu que levo un ano de política intransixente de non ler libros tristes, escollín este que trata sobre a fin da vida. O que pasa é que o fai dun xeito particularmente esperanzador. Curiosamente, á persoa que mo deixou agasallárallo un amigo íntimo que nos deixou xa.
Atrincherándose en lo indestructible: el momento presente. Viviendo el ahora en todo su abismo
Quero regresar a estas cartas, en definitiva, como exercicio necesario por varias razóns, para non perder o estilo propio e para me sentir realizada. Houbo cousas que se me ofertaron estes meses e por compromiso laboral rexeitei, pero quédanme estas cartas que te fago chegar cando o tempo mo permite, aínda que sexa de noite e como un exercicio de escritura con pouca técnica.
De Joe Brainard faleiche seguramente nunha carta hai algún tempo. Coñecino a través da psiquiatra e escritora Siri Hustvedt, el foi o seu paciente e a súa primeira publicación foi un poema, I remember, unha memoria lúcida de infancia en Oklahoma e xuventude en Nova York xurdida dun exercicio de terapia con ela. Consistía en escribir de maneira mecánica, comezando coa frase I remember. En exercicios aplicados á escrita creativa, coñécese tamén como Free writing ou Fluxo de conciencia, sobre todo visto en escolas estadounidenses como a famosísima da Universidade de Iowa.
I remember wanting to sleep out in the backyard and being kidded about how I wouldn’t last the night and sleeping outside and not lasting the night. …
I remember, when a fart invades a room, trying to look like I didn’t do it, even if, indeed, I didn’t. …
I remember, at parties, after you’ve said all you can think of to say to a person—but there you both stand. …
I remember, after a lot of necking, how untheatrical the act of getting undressed can sometimes be.
É un tema interesante para unha próxima carta, a dos cursos e obradoiros de escritura, sexan máis profesionais ou lúdicos. En Vigo e Pontevedra, por exemplo, hai un da Escola de Letras de Galaxia e a Deputación que arrancou esta mesma semana.
Brainard concedeunos o gusto dunha lectura agradable e sincera. Nada máis e nada menos. Nun escrito póstumo do 13 de xaneiro do ano da súa morte, dentro de Collected Writings, concluía o seu diario así:
Outside my window snow is falling down, against a translucent sky of deep lavender, with a touch of orange, zig-zagged along the bottom into a silhouette of black buildings. (The icebox clicks off, and shudders.) And it’s as simple as this, what I want to tell you about: if perhaps not much, everything. Painting the moment for you tonight.
Que o inicio de curso (do curso que sexa) sexa ilusionante. Lémonos en breve.